Sensorische integratie

Sensorische informatieverwerking is het proces waarin de hersenen informatie uit onze zintuigen ontvangen, organiseren en interpreteren om ons gedrag en reacties aan te sturen. Dit proces is essentieel voor kinderen om soepel te functioneren in hun omgeving en om activiteiten effectief uit te voeren.

Wanneer kinderen moeite hebben met sensorische informatieverwerking, kan dit hun gedrag, concentratie en motorische vaardigheden beïnvloeden. Hieronder enkele gedragingen die vaak voorkomen:

Overgevoeligheid (Sensorische overreactiviteit)

Vermijden van aanrakingen, geluiden, geuren of visuele prikkels die voor anderen onopvallend zijn, zoals harde geluiden, felle lichten of aanrakingen

Snel geïrriteerd of angstig worden in drukke, chaotische omgevingen (bijvoorbeeld winkelcentra of speelplaatsen)

Problemen met kleding die "kriebelt" of niet goed aanvoelt (zoals labels of bepaalde stoffen)

Snel afgeleid raken door kleine details of achtergrondgeluiden

Ondergevoeligheid (Sensorische onderreactiviteit)

Lijkt minder gevoelig voor pijn en merkt mogelijk kleine verwondingen niet op

Moeite om aandachtig te blijven en kan dromerig of afwezig overkomen

Zoekt sterke prikkels op, zoals hard stampen, luid praten, of zichzelf tegen meubels aanwerpen om prikkels te voelen

Prikkelzoekend Gedrag

Actief zoeken naar intense zintuiglijke ervaringen, zoals draaien, springen, rennen of schommelen

Lijkt constant in beweging, klimt graag, en heeft moeite met stilzitten

Neigt tot het aanraken van alles in de omgeving, vaak zonder oog te hebben voor persoonlijke grenzen van anderen

Gaat op zoek naar sterke smaken of geuren, of kauwt op niet-eetbare objecten

Moeite met Motorische Planning

Heeft problemen met het aanleren van motorische taken, zoals fietsen, knippen, schrijven, of aankleden

Is onhandig, laat vaak dingen vallen of struikelt snel

Vermijdt activiteiten die fijne motoriek vereisen (zoals knutselen, tekenen) en kan moeite hebben met het plannen van complexe bewegingen

Emotionele Reacties

Wordt snel gefrustreerd, boos, of verdrietig wanneer een taak te veel sensorische prikkels vereist

Kan snel overprikkeld raken en daardoor last krijgen van woede-uitbarstingen of zich terugtrekken

Wisselende stemmingen, afhankelijk van de sensorische omgeving, en moeite om rustig te blijven bij onverwachte prikkels

Concentratie- en Aandachtsproblemen

Heeft moeite om zich te concentreren op één taak, vooral in omgevingen met veel afleiding

Is snel afgeleid of lijkt vaak "uit te schakelen" in een drukke of onvoorspelbare omgeving

Moeite met instructies volgen en taken organiseren

Indien kinderen moeilijkheden hebben met sensorische integratie, komt het lichaam sneller in een stressreactie. Kinderen ervaren dan geen veilig gevoel, komen minder tot rust en leren. Anderzijds kunnen ze zich ook passief voelen en net niet tot actie komen.

Een prikkelprofiel (of hoe iemand reageert op prikkels) kan per taak, situatie en zintuiglijk systeem verschillen. Kinderen vinden balans door samen te gaan zoeken naar zintuiglijke voorkeuren én de zintuiglijke aversies. In het begin zal er veel nood zijn aan co-regulatie. Co-regulatie is een proces waarbij een betrokken ander een kind helpt om zijn emoties, gedrag en reacties te reguleren door steun en begeleiding te bieden. Dankzij co-regulatie kan een kind verder groeien in zelfregulatie.

Ergotherapie kan helpen door samen met kinderen en hun omgeving op zoek te gaan naar het vinden van inzicht in de eigen zintuiglijke informatieverwerking, te ondersteunen in het omgaan met prikkels en het ontwikkelen van strategieën voor zelfregulatie.